- Bế trẻ sơ sinh thế nào là đúng?
Trước khi bế bé lên
Báo trước cho bé: Trước khi bế bé lên, mẹ cần lên tiếng để bé biết sẽ được bế. Nhìn và âu yếm trò chuyện với bé để bé cảm thấy yên tâm và an toàn.
Chuẩn bị tay: Nhẹ nhàng luồn hai tay xuống dưới đầu, vai và mông bé. Đảm bảo bế bé lên một cách nhẹ nhàng, tránh làm bé giật mình hoặc khóc hoảng vì bị nhấc lên bất ngờ.
Bế bé lần đầu tiên
Giữ bình tĩnh: Khi bế bé lần đầu, mẹ có thể cảm thấy lúng túng. Hãy cố gắng nhẹ nhàng và giữ bình tĩnh.
Tìm tư thế phù hợp: Sau vài ngày, mẹ sẽ dần biết bé thích được bế ở tư thế nào nhất. Mỗi bé có thể thích một tư thế riêng biệt, chẳng hạn như:
- Vác vai: Một số bé thích được vác lên vai, cảm giác gần gũi và được che chở.
- Bế ngửa: Có bé thích được ẵm ngửa, giúp bé nhìn thấy mẹ và cảm thấy an toàn.
Chỉ cần kiên nhẫn và lắng nghe phản ứng của bé, mẹ sẽ sớm tìm được cách bế bé một cách thoải mái và an toàn nhất.
2. Hướng dẫn cho trẻ ăn và ngủ
Khi cho trẻ bú
Bắt đầu sớm: Nên cho trẻ bú ngay trong giờ đầu sau sinh. Sữa non đầu tiên tuy không nhiều nhưng rất bổ dưỡng, cần thiết cho bé.
Tư thế bú thoải mái:
- Tư thế ngồi: Mẹ nên ngồi thoải mái, lưng có thể tựa để không bị căng mỏi cơ vùng cổ và thắt lưng. Trẻ được giữ chắc và nâng bởi vòng tay của mẹ. Có thể chêm thêm gối dưới cánh tay để việc nâng trẻ dễ dàng hơn.
- Tư thế nằm nghiêng: Mẹ nằm nghiêng, đùi dưới kê trên gối, chân trên gập ở đầu gối. Đặt bé nằm nghiêng, quay mặt về phía mẹ sao cho miệng bé áp sát ngực mẹ. Mẹ dùng cánh tay phía dưới để đỡ đầu bé, giúp miệng bé áp sát vào vú mẹ.
Cách cho bú:
- Lau sạch núm và bầu vú.
- Sử dụng ngón cái và ngón trỏ để giữ phần gần núm vú.
- Nhẹ nhàng đưa núm vú vào môi bé để kích thích phản xạ bú. Khi bé há miệng, nhẹ nhàng áp sát và đưa núm vú vào miệng bé.
Đảm bảo trẻ ngậm vú đúng cách:
- Miệng bé há rộng, ngậm cả quầng vú.
- Cằm chạm sát vào vú mẹ, môi dưới đưa ra ngoài.
- Bé mút đều đặn, hai má căng, mẹ có thể nghe được tiếng nuốt sữa.
Lịch bú:
- Cho trẻ bú mẹ cả ngày lẫn đêm theo nhu cầu, thường sau mỗi 2-3 giờ, mỗi lần từ 15-30 phút.
- Nếu bé ngủ quá nhiều, nên đánh thức và cho bú mỗi 3 giờ.
Hâm nóng sữa mẹ:
- Không đun sôi trên bếp, mà làm ấm sữa trong bình chứa bằng cách ngâm cả bình vào nước ấm, đảm bảo nhiệt độ không quá 40 độ C.
- Nếu sữa mẹ đã đông lạnh, có thể làm tan bằng cách ngâm bình sữa vào nước sôi, sau đó lắc đều và đảm bảo nhiệt độ đủ ấm.
Khi cho trẻ ngủ
Điều kiện phòng ngủ:
- Đảm bảo phòng sạch sẽ, thoáng mát và yên tĩnh.
- Nhiệt độ phòng lý tưởng là khoảng 28 độ C.Tránh để nhiệt độ quá thấp hoặc quá cao để không gây khó chịu cho bé.
Giúp bé ngủ ngon:
- Bé sẽ ngủ ngon khi đã được bú no, cơ thể sạch sẽ, và phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát.
- Mẹ có thể massage nhẹ nhàng cho bé trước khi ngủ.
Hỗ trợ giấc ngủ:
- Đặt bé nằm nôi và đung đưa nhẹ, hát ru hoặc mở nhạc êm dịu.
- Tránh để bé ngủ ở tư thế nằm sấp. Nếu bé nằm sấp, cần theo dõi cẩn thận.
Những lưu ý trên sẽ giúp mẹ chăm sóc bé tốt hơn, đảm bảo bé được bú và ngủ đúng cách để phát triển khỏe mạnh.
3. Vệ sinh và tắm rửa cho trẻ thế nào?
Cách thay tã cho trẻ sơ sinh
Mẹ có thể sử dụng tã vải hoặc tã giấy cho bé, hoặc kết hợp cả hai để tiết kiệm. Khi chọn tã giấy, nên chọn loại có kích cỡ phù hợp và có tính năng chống hăm, ngứa. Nếu sử dụng tã vải, nên chọn loại làm từ chất liệu cotton mềm, thấm nước tốt.
Cần thay tã ngay sau khi bé tè hoặc ị. Khi thay, vệ sinh sạch sẽ vùng hậu môn và bộ phận sinh dục của bé bằng khăn mềm và nước ấm theo hướng từ trước ra sau. Sau đó, thoa kem chống hăm hoặc kem bảo vệ da trước khi mặc tã mới cho bé.
Cách tắm cho trẻ sơ sinh
Sử dụng sữa tắm gội 2 trong 1 dành cho trẻ sơ sinh sẽ tiện lợi hơn khi tắm cho bé. Trước khi tắm, chuẩn bị đầy đủ các vật dụng sau:
- Rửa tay sạch sẽ. Không để móng tay dài hay đeo nữ trang có bề mặt xù xì để tránh làm trầy xước da bé.
- Chuẩn bị khăn xô nhỏ, khăn xô lớn, quần áo, mũ, bao tay.
- Tăm bông, băng rốn vô trùng, gạc, bông gòn.
- Nước muối sinh lý 0,9%.
Trước khi tắm, hãy tắt quạt, máy lạnh và tiến hành massage cho bé. Dùng nước sạch pha với nước sôi để tắm cho bé với nhiệt độ khoảng 36 – 38 độ C.
Nếu không có nhiệt kế, có thể dùng cùi chỏ tay để thử nước tắm. Trong khi tắm, nên trò chuyện và âu yếm bé để bé cảm nhận được tình yêu thương.
Các bước tắm cho bé:
Đặt bé nằm trên giường hoặc mặt phẳng, dùng bông gòn thấm nước muối sinh lý lau mắt cho bé từ trong ra ngoài.
Dùng khăn mềm lau sạch lỗ mũi.Lau mặt cho bé.
Bế bé lên và gội đầu: Dùng ngón cái và ngón đeo nhẫn ép nhẹ 2 vành tai vào sát lỗ tai để tránh nước chảy vào tai bé. Dùng khăn thấm nước làm ướt tóc, thoa dầu gội và xả lại cho sạch, lau khô đầu bé.
Nếu bé chưa rụng rốn, dùng khăn mềm lau người để tránh làm ướt rốn. Nếu tắm bằng nước, cần vệ sinh vùng rốn sau đó để tránh nhiễm khuẩn.
Chuyển trẻ sang chậu nước khác để tắm lại.
Đặt bé lên giường hoặc mặt phẳng, lau khô và ủ ấm.
Nhỏ nước muối sinh lý vào mắt, mũi và dùng bông gòn lau từ trong ra ngoài. Sử dụng tăm bông để làm sạch vùng bên ngoài tai.
Nhỏ nước muối sinh lý lên gạc rơ lưỡi để vệ sinh miệng.
Lau sạch nước quanh rốn, dùng tăm bông thấm nước muối sinh lý lau rốn. Để rốn thoáng để mau khô.
Mặc áo, tã, bao tay và cho bé bú nếu bé có nhu cầu.
Cắt móng tay, móng chân cho bé sau khi tắm xong hoặc khi bé ngủ say để tránh xước móng.
Chăm sóc rốn cho trẻ sơ sinh
Cuống rốn là vết thương hở dễ nhiễm trùng nếu không chăm sóc tốt. Việc chăm sóc rốn cần được thực hiện hàng ngày:
Rửa tay sạch, sát trùng bằng cồn 90 độ.Tháo băng rốn và gạc rốn.
Quan sát xem rốn có viêm đỏ, mủ, chảy dịch vàng, chảy máu, mùi hôi hay dấu hiệu bất thường không.
Lau rốn bằng bông gòn với nước chín vô trùng, sau đó thấm khô.
Sát trùng vùng da quanh rốn bằng nước muối sinh lý.
Để hở rốn hoặc che bằng lớp gạc mỏng vô trùng.
Quấn tã dưới rốn, tránh để phân, nước tiểu vấy bẩn.
Nếu phát hiện rốn rỉ nước vàng, có mùi hôi, mủ, chảy máu nhiều, da quanh rốn sưng đỏ, rốn có chồi rỉ nước kéo dài hoặc chưa rụng sau 3 tuần, cần đưa bé đi khám ngay và không tự ý dùng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
3. Chăm sóc da cho trẻ sơ sinh thế nào?
Làn da của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm và dễ bị tổn thương, vì vậy cần chú trọng việc chăm sóc da cho bé.
Nguyên tắc chăm sóc da cho trẻ sơ sinh:
- Hạn chế tiếp xúc với các yếu tố gây kích ứng:
- Giữ cho da bé không tiếp xúc với tác nhân kích ứng từ môi trường:
- Tránh các chất độc hại:
- Trẻ sơ sinh cần được giữ xa khói thuốc lá và môi trường ô nhiễm.
- Dùng các sản phẩm chăm sóc da và tóc nhẹ dịu, không gây cay mắt.
- Tránh các sản phẩm làm sạch có chứa cồn hoặc chất tẩy mạnh.
- Giữ độ ẩm cho da bé:
- Thoa kem dưỡng da ở những vùng da khô hoặc bong tróc cho bé.
- Thay tã thường xuyên và rửa sạch vùng mang tã bằng chất làm sạch nhẹ dịu, lau khô sau khi rửa.
- Hạn chế tác động đến vi khuẩn thường trú trên da:
- Giữ cuống rốn luôn sạch và khô thoáng.
- Tắm cho bé bằng sữa tắm nhẹ dịu và có độ pH cân bằng.
- Thay tã ngay sau khi bé tè hoặc ị.
- Sử dụng các sản phẩm nhẹ dịu, đã được kiểm chứng lâm sàng để tránh kích ứng da.
- Chọn loại tã phù hợp cho bé.
Tắm nắng và chăm sóc sức khỏe tổng quát:
- Cho trẻ tắm nắng hàng ngày để có đủ lượng canxi cần thiết cho phát triển, giúp bé tiếp xúc với thế giới bên ngoài và nâng cao sức đề kháng.
- Đảm bảo chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ.
- Bổ sung thực phẩm hỗ trợ chứa lysine, các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B, giúp nâng cao hệ miễn dịch và tăng cường đề kháng, giúp trẻ ít ốm vặt và giảm thiểu các vấn đề về tiêu hóa.