Bệnh thủy đậu là gì?
Bệnh thủy đậu, hay còn gọi là trái rạ, là một bệnh nhiễm siêu vi rất dễ lây lan do virus Varicella zoster (VZV) gây ra. Bệnh này lây qua đường hô hấp hoặc tiếp xúc trực tiếp và thường gặp ở trẻ em. Thời gian ủ bệnh khoảng 2 tuần.
Triệu chứng lâm sàng thường dễ nhận biết bao gồm: sốt, mệt mỏi và nổi bóng nước khắp người với đường kính bóng nước từ 2 – 5mm.
Nhiễm trùng thủy đậu thường không nguy hiểm ở trẻ em. Tuy nhiên, khoảng 10 đến 20 phần trăm phụ nữ mang thai bị thủy đậu có thể phát triển một dạng viêm phổi nguy hiểm.
Tần suất bị bệnh thủy đậu trong thai kỳ
Tại bệnh viện Từ Dũ, mỗi năm có hơn 70.000 trường hợp khám thai, trong đó không ít thai phụ mắc bệnh thủy đậu. Đặc biệt, trong hai tháng đầu năm 2009, đã có 11 trường hợp thai phụ bị thủy đậu. Theo nhiều nghiên cứu, tỷ lệ mắc bệnh thủy đậu nguyên phát trong thai kỳ vào khoảng 5/10.000 – 7/10.000, do hầu hết thai phụ đã từng mắc bệnh khi còn nhỏ hoặc đã được tiêm phòng.
Ảnh hưởng của bệnh thủy đậu trong thai kỳ
Phụ nữ đã từng nhiễm bệnh thủy đậu hoặc đã được tiêm phòng trước khi mang thai sẽ có miễn dịch với bệnh này, nhờ vào kháng thể trong cơ thể. Tuy nhiên, nếu mẹ bầu chưa từng mắc bệnh và chưa được tiêm phòng, thai nhi có thể bị ảnh hưởng khi sinh ra. Một số trường hợp bé có thể mắc hội chứng varicella bẩm sinh, bao gồm các dị tật như:
- Sẹo
- Vấn đề với cơ bắp và xương
- Cánh tay hoặc chân bị tê liệt hoặc không phát triển đúng cách
- Mù
- Động kinh
- Vấn đề về học tập
- Microcephaly: đầu nhỏ hơn bình thường
Khoảng 1-2% số em bé có mẹ bị thủy đậu trong 20 tuần đầu thai kỳ có thể mắc hội chứng varicella bẩm sinh. Siêu âm có thể giúp kiểm tra một số dị tật bẩm sinh do thủy đậu.
Dị tật bẩm sinh rất hiếm khi xảy ra nếu nhiễm thủy đậu sau 20 tuần mang thai. Tuy nhiên, nếu nhiễm bệnh trong ba tháng cuối thai kỳ, em bé có thể gặp vấn đề về hệ thần kinh trung ương (não và tủy sống).
Nhiễm trùng sau 20 tuần mang thai cũng có thể gây bệnh zona cho em bé trong 1-2 năm đầu đời. Bệnh zona (herpes zoster) là một bệnh nhiễm trùng do cùng loại virus gây ra bệnh thủy đậu. Người mắc bệnh zona có các mụn nước đau đớn thường xuất hiện trên một khu vực nhỏ của cơ thể. Bệnh zona không gây dị tật bẩm sinh hoặc nhiễm trùng ở em bé.
Xử trí khi thai phụ mắc bệnh thủy đậu
Khi thai phụ mắc bệnh thủy đậu, cần thực hiện các biện pháp sau để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé:
- Nghỉ ngơi đầy đủ và uống nhiều nước.
- Ăn thức ăn lỏng, dễ tiêu hóa.
- Dùng paracetamol để hạ sốt khi cần.
- Giữ vệ sinh cá nhân, tránh làm vỡ các bóng nước để ngăn ngừa nguy cơ nhiễm trùng.
- Trong trường hợp bệnh diễn tiến nặng và có nguy cơ viêm phổi, thai phụ nên nhập viện và điều trị bằng thuốc chống virus qua đường tĩnh mạch.
Phòng ngừa bệnh thủy đậu cho thai phụ
Nếu đã từng bị thủy đậu trước đây, cơ thể đã có kháng thể, không cần phải lo lắng về việc bảo vệ em bé trong thai kỳ.
Nếu chưa từng bị thủy đậu và đang mang thai, có thể tiêm globulin miễn dịch zoster (ZIG) khi tiếp xúc với người nhiễm bệnh. ZIG cần được tiêm trong vòng 4 ngày kể từ lần tiếp xúc đầu tiên và chỉ khi thai phụ chưa có kháng thể.
Nếu bạn không có kháng thể thủy đậu và chưa mang thai, hãy chủng ngừa thủy đậu. Sau khi tiêm vắc-xin, nên đợi ít nhất 3 tháng trước khi cố gắng thụ thai để đảm bảo an toàn.