- Cấu tạo khung xương người?
Cấu trúc bộ xương
Khi trẻ mới sinh, bộ xương được chia thành ba phần cơ bản: xương đầu, xương thân và xương chi. Bộ xương bao gồm bốn loại xương chính:
- Xương dài
- Xương ngắn
- Xương dẹt
- Xương có hình dạng bất định
Các xương này được kết nối với nhau tại các khớp.
Sự phát triển của xương
Ở trẻ sơ sinh, hầu hết các xương được cấu tạo từ sụn. Trong quá trình phát triển, sụn dần chuyển đổi thành xương rắn chắc thông qua quá trình cốt hóa.
Quá trình phát triển xương
- Xương to ra: Xương tăng trưởng về chiều ngang nhờ sự phân chia của các tế bào màng xương, tạo ra các tế bào mới và đẩy các tế bào cũ vào bên trong để hóa xương.
- Xương dài ra: Sự dài ra của xương diễn ra thông qua quá trình phân bào của các sụn tăng trưởng, còn gọi là điểm cốt hóa xương.
Các điểm cốt hóa ban đầu là tổ chức sụn không cản quang và từ từ được cốt hóa, có thể thấy trên phim X-quang. Mỗi sụn tăng trưởng có thời điểm cốt hóa khác nhau trong suốt cuộc đời mỗi người.
Sự tăng trưởng chiều cao
Chiều cao của trẻ tăng lên khi các xương phát triển dài và to ra. Đối với xương dài, sự tăng trưởng này diễn ra chậm và chỉ xảy ra ở hai đầu xương do sự phân bào của các sụn tăng trưởng.
- Tuổi dậy thì: Trong giai đoạn dậy thì, sự phát triển chiều cao diễn ra mạnh mẽ ở cả nam và nữ.
- Độ tuổi thanh niên: Khi đến độ tuổi thanh niên, sự phát triển của xương chậm lại và cuối cùng ngừng phát triển. Nguyên nhân là do các sụn tăng trưởng mất khả năng cốt hóa, khiến chiều cao không tăng thêm.
Sự phát triển của bộ xương là một quá trình liên tục và phức tạp, đóng vai trò quan trọng trong sự tăng trưởng và phát triển toàn diện của cơ thể.
2. Những cách tăng chiều cao cho trẻ
Yếu tố di truyền đóng vai trò quan trọng trong việc định hình chiều cao của trẻ, nhưng đây là yếu tố không thể thay đổi. Vì vậy, bố mẹ cần tập trung vào các yếu tố khác để giúp tăng chiều cao cho trẻ.
Chú ý vào các thực phẩm tăng chiều cao cho bé
Dinh dưỡng: Yếu tố quan trọng quyết định sự tăng trưởng chiều cao ở trẻ, chiếm tỷ lệ ảnh hưởng lên đến 32%. Do đó, từ thời kỳ mang thai và khi cho con bú, chế độ dinh dưỡng của mẹ cần đầy đủ các loại thực phẩm giúp tăng chiều cao cho bé, đặc biệt là chất đạm, vi chất như sắt, i-ốt, canxi, phospho, acid folic, vitamin D và các axit béo không no.
- Giai đoạn sau sinh: Trẻ cần được bú mẹ hoàn toàn ít nhất trong 6 tháng đầu đời vì sữa mẹ cung cấp dồi dào canxi và các dưỡng chất quan trọng khác.
- Chế độ ăn của bé: Cần xây dựng khoa học theo độ tuổi và khẩu phần ăn thích hợp, bổ sung đầy đủ các vi chất quan trọng như canxi, sắt, i-ốt, vitamin A, D. Cần tránh cung cấp quá nhiều dinh dưỡng dẫn đến thừa cân, béo phì.
Bữa ăn của bé: Nên có đủ 4 nhóm thực phẩm chính gồm:
- Tinh bột: Có trong cơm, bánh mì, khoai, ngô.
- Chất đạm: Có trong thịt, cá, trứng và đậu phụ.
- Chất béo: Có trong dầu mỡ, sữa và các chế phẩm từ sữa.
- Vitamin và khoáng chất: Các loại rau màu xanh đậm, sữa và các chế phẩm từ sữa.
Nhu cầu từng nhóm chất:
- Chất đạm: Cần thiết cho phát triển cơ bắp và nội tiết tố giới tính, khoảng 70-80g/ngày.
- Tinh bột: Cung cấp năng lượng, cần từ 300-400g/ngày.
- Chất béo: Hòa tan vitamin và phát triển hệ xương khớp, khoảng 50-60g/ngày, ưu tiên chất béo từ thực vật.
- Vitamin và khoáng chất: Bổ sung canxi (tôm, cua, đậu phụ, rau xanh đậm) và vitamin D để hấp thụ canxi hiệu quả.
Cho con vận động thường xuyên
Vận động: Giúp kéo dài cơ và xương chắc khỏe, kích thích sản xuất hormone tăng trưởng (GH) có lợi cho tăng chiều dài xương và phát triển sụn.
Lợi ích của vận động:
- Giải phóng năng lượng, giúp trẻ ăn ngon và ngủ sâu hơn.
- Khuyến khích trẻ tham gia các môn thể thao như bơi lội, bóng chuyền, bóng rổ từ 30-60 phút mỗi ngày.
Giấc ngủ góp phần vào sự tăng chiều cao cho trẻ
Giấc ngủ: Giúp hệ xương phát triển mạnh, đặc biệt là từ 22 giờ đêm đến 4 giờ sáng, khi hormone tăng trưởng (GH) được bài tiết nhiều nhất.
Lưu ý:
- Trẻ chưa đi học nên ngủ trước 21 giờ, trẻ đi học nên ngủ trước 22 giờ.
- Đảm bảo không gian phòng ngủ yên tĩnh, thoáng mát, sạch sẽ.
- Tránh lạm dụng thiết bị điện tử nhiều vào ban đêm.
Tạo môi trường sống tốt
Môi trường sống: Hạn chế trẻ tiếp xúc sớm với thiết bị điện tử, tạo điều kiện cho trẻ học tập và vui chơi ngoài trời.
Lưu ý:
- Môi trường sống vui vẻ, hạnh phúc, không khí trong lành.
- Hạn chế căng thẳng, xung đột gia đình, tránh sử dụng thuốc lá và chất kích thích.
- Quan tâm trẻ bằng tình yêu thương, không la mắng hay đánh đòn.
- Lắng nghe và đưa ra lời khuyên khi trẻ gặp vấn đề, đặc biệt ở tuổi dậy thì.
Cải thiện tư thế
Tư thế: Hình thành thói quen đúng từ nhỏ giúp trẻ có vóc dáng lý tưởng sau này.
Lưu ý:
- Điều chỉnh tư thế đứng và ngồi thẳng lưng khi học bài và mang cặp.
- Tránh ngồi sai tư thế gây ảnh hưởng đến xương khớp, cong vẹo cột sống, gù lưng.
Một số quan niệm sai lầm về việc tăng chiều cao cho trẻ
Chế độ ăn kiêng: Không nên áp dụng ăn kiêng khắt khe cho trẻ ở tuổi thanh thiếu niên vì đây là giai đoạn cần dinh dưỡng thiết yếu nhất để tăng chiều cao.
Thuốc tăng chiều cao: Hầu hết các thuốc hoặc thực phẩm chức năng chỉ chứa canxi, vitamin D3, vitamin K2, và một số có chứa hormone tăng trưởng. Hormone tăng trưởng (GH) giúp tăng trưởng tế bào nhưng chỉ sử dụng trong trường hợp cần thiết và dưới sự chỉ định của bác sĩ.
Nguy cơ tác dụng phụ: Hormone tăng trưởng có thể gây tác dụng phụ như phù, sưng ngón tay, đau khớp, và nguy cơ bệnh lý nếu dùng kéo dài.
Giai đoạn vàng: Bổ sung các sản phẩm chứa lysine, vi khoáng chất và vitamin thiết yếu như kẽm, crom, selen, vitamin nhóm B để hỗ trợ tiêu hóa, hấp thu dưỡng chất, cải thiện tình trạng biếng ăn, giúp trẻ phát triển toàn diện.
Phẫu thuật kéo dài chân: Chỉ áp dụng khi sụn tăng trưởng đã biến thành xương và không còn quá trình cốt hóa, các thực phẩm tăng chiều cao không còn hiệu quả.
Như vậy, để giúp trẻ phát triển chiều cao tối đa, cha mẹ cần chú trọng vào chế độ dinh dưỡng, vận động, giấc ngủ, tạo môi trường sống tốt và cải thiện tư thế cho trẻ ngay từ khi còn nhỏ.