- Trong 7 ngày đầu của trẻ sơ sinh mẹ cần những lưu ý gì?
Trong 7 ngày đầu sau sinh, trẻ sơ sinh cần được chăm sóc đặc biệt để đảm bảo sức khỏe. Đây là thời kỳ chu sinh, nơi trẻ có thể dễ gặp các biến chứng nếu không được chăm sóc đúng cách. Dưới đây là các hướng dẫn chi tiết để chăm sóc trẻ sơ sinh trong tuần đầu tiên:
Giữ ấm cơ thể trẻ
Trẻ sơ sinh rất dễ bị lạnh do khả năng điều hòa thân nhiệt chưa hoàn thiện. Việc giữ ấm cho trẻ là rất quan trọng để tránh hạ thân nhiệt, từ đó giúp ngăn ngừa các bệnh nhiễm trùng.
- Sử dụng quần áo và chăn ấm: Mặc quần áo ấm và sử dụng chăn mềm để giữ ấm cho trẻ. Đặc biệt, nên che chắn kỹ phần đầu và bàn chân của trẻ.
- Nằm chung với mẹ: Nếu tình trạng sức khỏe của mẹ và bé cho phép, hãy để trẻ nằm chung với mẹ. Điều này không chỉ giúp giữ ấm mà còn tăng cường sự kết nối tình cảm giữa mẹ và con. Mẹ có thể theo dõi trẻ dễ dàng và kịp thời xử lý khi có vấn đề xảy ra.
Cung cấp dinh dưỡng
Trẻ sơ sinh cần nhiều năng lượng để duy trì nhiệt độ cơ thể và phát triển. Sữa non là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ trong những ngày đầu sau sinh.
- Sữa non: Sữa non chứa nhiều kháng thể và chất dinh dưỡng quan trọng, giúp tăng cường hệ miễn dịch cho trẻ. Ngay sau khi sinh, mẹ nên cho bé bú sữa non để tận dụng tối đa các lợi ích dinh dưỡng này.
- Bú theo nhu cầu: Trẻ sơ sinh cần được bú thường xuyên, không nên tuân theo một lịch trình cố định. Mẹ nên đáp ứng nhu cầu của trẻ bất cứ khi nào bé đói.
Theo dõi và nhận biết các biểu hiện bình thường và bất thường
Trẻ sơ sinh có một số biểu hiện sinh lý bình thường, nhưng cũng có những dấu hiệu cần theo dõi kỹ lưỡng để phát hiện sớm các vấn đề sức khỏe.
- Đi ngoài phân su: Trong vài ngày đầu, trẻ sẽ đi ngoài phân su, có màu xanh thẫm và đặc quánh. Đây là hiện tượng bình thường. Tuy nhiên, nếu sau 2 ngày trẻ không đi ngoài, cần đưa bé đến bác sĩ.
- Dấu hiệu bất thường: Nếu trẻ có các triệu chứng như giảm cân đáng kể, vàng da, thường xuyên bị sặc khi bú, khó thở, tím tái, cứng hàm, khóc nhiều hoặc ngủ li bì, cha mẹ cần đưa trẻ đến bệnh viện để kiểm tra.
Chăm sóc trẻ nhẹ cân hoặc sinh non
Trẻ sinh non hoặc nhẹ cân cần được theo dõi đặc biệt tại các cơ sở y tế. Khi bác sĩ cho phép về nhà, cha mẹ cần tiếp tục chăm sóc cẩn thận để đảm bảo trẻ phát triển tốt.
- Theo dõi y tế: Trẻ cần được theo dõi liên tục tại cơ sở y tế cho đến khi bác sĩ đồng ý cho xuất viện.
- Chăm sóc tại nhà: Khi về nhà, cha mẹ nên giữ ấm cho trẻ, đảm bảo dinh dưỡng đầy đủ và theo dõi tình trạng sức khỏe thường xuyên.
2. Chăm sóc trẻ sơ sinh đến lúc trẻ đầy tháng thế nào?
Giai đoạn đầu sau sinh là thời kỳ chu sinh, kéo dài đến khi trẻ đủ 28 ngày tuổi. Trong khoảng thời gian này, trẻ cần được chăm sóc đúng cách để giảm nguy cơ tử vong và đảm bảo sự phát triển toàn diện. Dưới đây là các hướng dẫn chi tiết về cách chăm sóc trẻ sơ sinh trong 28 ngày đầu đời.
Chăm sóc khi trẻ ăn
- Hỗ trợ khi ăn: Trẻ mới sinh có phản xạ ăn uống non nớt, dễ bị ọc sữa hoặc nôn trớ nếu không được cho ăn đúng cách. Mẹ nên bế đứng trẻ vài phút và khum tay vỗ nhẹ vào lưng trẻ sau khi cho bú. Khi ngủ, nên để trẻ nằm đầu cao hơn một chút hoặc nằm nghiêng để giảm nguy cơ hít sặc, tuyệt đối không để trẻ nằm sấp khi ngủ.
- Nuôi con bằng sữa mẹ: Sữa mẹ là nguồn dinh dưỡng tốt nhất cho trẻ sơ sinh. Mẹ cần đảm bảo ăn đủ chất dinh dưỡng và uống nhiều nước để có nguồn sữa dồi dào. Cho bé bú nhiều cũng là cách kích thích sữa ra nhiều hơn.
Chăm sóc rốn và tắm cho trẻ
- Chăm sóc rốn: Rốn của trẻ sơ sinh dễ bị nhiễm trùng, cần vệ sinh hàng ngày bằng nước muối sinh lý và lau khô. Không nên bôi bất kỳ chất gì lên rốn của trẻ, để rốn thông thoáng để nhanh rụng.
- Tắm cho trẻ: Chuẩn bị đầy đủ quần áo, bỉm, tã, khăn lau, khăn tắm, nước tắm và thuốc nhỏ mắt, mũi trước khi tắm. Nơi tắm cần kín gió. Nếu không dùng lá mát, mẹ nên chọn xà phòng tắm chuyên dùng cho trẻ sơ sinh có thành phần tự nhiên và lau khô người trẻ sau khi tắm. Vào mùa đông, không cần tắm hàng ngày.
Đội mũ và quấn tã đúng cách
- Đội mũ: Trẻ sơ sinh thoát nhiệt qua da đầu, không nên đội mũ liên tục, đặc biệt trong thời tiết nóng. Chỉ cần đội mũ che thóp khi đi ra ngoài. Trong nhà, để đầu trẻ thông thoáng, tránh đổ mồ hôi gây ngứa ngáy và khó chịu.
- Quấn tã: Không nên quấn tã quá chặt vì có thể ép khớp háng của trẻ phải duỗi thẳng, gây lệch trục chân, nóng bức và khó chịu.
Chăm sóc da, mắt, lưỡi và mũi
- Chăm sóc da: Tránh để da trẻ tiếp xúc với xà phòng thô và mỹ phẩm có chất kích thích. Thay tã ngay khi tã ướt và sử dụng sản phẩm dịu nhẹ để tránh hăm đỏ. Giữ da trẻ luôn ẩm thích hợp.
- Chăm sóc mắt: Nếu trẻ bị chảy nước mắt và ghèn nhiều, vệ sinh mắt hàng ngày bằng nước muối sinh lý. Dùng khăn riêng để lau mặt cho bé.
- Chăm sóc lưỡi và mũi: Vệ sinh lưỡi và mũi hàng ngày bằng nước muối sinh lý để làm sạch và giảm số lượng vi khuẩn gây hại.
Một số lưu ý khác
- Đo nhiệt độ hàng ngày: Sức khỏe của trẻ sơ sinh rất nhạy cảm, cần chuẩn bị nhiệt kế để đo nhiệt độ cơ thể khi thấy bé nóng lên hay chân tay lạnh. Nhiệt độ bình thường của trẻ là từ 36,5 đến 37 độ C. Nếu cao hơn 37,5 độ C, cho trẻ mặc quần áo thoáng mát và bú nhiều hơn. Nếu cao hơn 38 độ C, trẻ đã bị sốt, cần đưa đến cơ sở y tế ngay.
- Tránh ôm hôn trẻ: Tránh để người khác ôm, hôn vào miệng trẻ để giảm nguy cơ nhiễm khuẩn và các loại vi trùng gây hại.