Nấc cụt là một phản ứng sinh lý rất bình thường ở trẻ sơ sinh và không gây ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Tuy nhiên, nếu trẻ bị nấc cụt kèm theo nôn trớ, bố mẹ cần lưu ý vì có thể đó là dấu hiệu của một vấn đề sức khỏe. Vậy nguyên nhân khiến trẻ sơ sinh thường hay bị nấc và trớ là gì? Khi gặp tình trạng này, mẹ cần làm gì? Hãy cùng tìm hiểu chi tiết trong bài viết sau đây!
Nguyên nhân gì khiến trẻ sơ sinh hay bị nấc và trớ?
Trẻ sơ sinh thường bị nấc cụt và nôn trớ do sự kích thích của cơ hoành, một cơ lớn nằm dưới đáy khung sườn, cùng với cơ liên sườn. Các yếu tố kích thích này dẫn đến các cơn co thắt không kiểm soát, gây ra tiếng nấc. Ở trẻ sơ sinh dưới 4 tháng tuổi, tần số nấc cụt có thể dao động từ 4 – 60 lần mỗi phút.
Một số nguyên nhân phổ biến gây ra tình trạng nấc cụt ở trẻ sơ sinh bao gồm:
- Trào ngược dạ dày-thực quản:
- Axit dạ dày trào ngược lên thực quản, kích thích cơ hoành và gây ra nấc. Hệ tiêu hóa chưa hoàn thiện của trẻ sơ sinh thường làm tình trạng này phổ biến hơn.
- Hen suyễn:
- Trẻ sơ sinh mắc hen suyễn có thể bị viêm các ống phế quản, làm hạn chế luồng không khí vào phổi. Sự thiếu hơi này gây ra thở khò khè và kích thích cơ hoành co thắt, dẫn đến nấc cụt.
- Ăn uống không đúng cách:
- Khi trẻ bú bình hoặc bú quá no, hoặc nuốt nhiều không khí khi bú, dạ dày căng ra và tạo áp lực lên cơ hoành, dẫn đến co thắt và nấc cụt.
- Thay đổi nhiệt độ đột ngột:
- Sự thay đổi nhiệt độ môi trường nhanh chóng, như từ nóng sang lạnh, có thể kích thích cơ hoành, gây ra nấc cụt ở trẻ.
- Dị ứng:
- Trẻ có thể phản ứng dị ứng với protein trong sữa công thức hoặc sữa mẹ, hoặc từ các thực phẩm mẹ ăn, gây kích ứng thực quản và dẫn đến nấc cụt.
- Kích động hoặc khóc nhiều:
- Trẻ bị kích động hoặc khóc nhiều có thể làm cơ hoành co thắt mạnh, gây ra nấc cụt.
Những nguyên nhân trên giúp lý giải vì sao trẻ sơ sinh thường bị nấc và trớ, từ đó giúp bố mẹ biết cách phòng tránh và xử lý khi cần thiết.
Cách xử lý khi trẻ sơ sinh hay bị nấc và trớ
Nấc cụt và trớ là hiện tượng bình thường ở trẻ sơ sinh và thường không ảnh hưởng đến sức khỏe của bé. Tuy nhiên, nếu mẹ lo lắng, có thể thử một số cách sau để giúp bé vượt qua tình trạng này:
- Cho bé bú sữa:
- Sữa mẹ hoặc sữa công thức là nguồn dinh dưỡng quan trọng trong 6 tháng đầu đời của bé. Khi bé bị nấc, cho bé bú sữa có thể giúp làm dịu cơ hoành và ngừng nấc cụt.
- Bịt nhẹ lỗ tai hoặc mũi:
- Mẹ có thể dùng tay nhẹ nhàng bịt lỗ tai của bé trong khoảng 30 giây hoặc bóp nhẹ cánh mũi và giữ miệng bé khép lại khoảng 2-3 giây, lặp lại 15 lần. Thực hiện động tác này nhẹ nhàng để tránh làm bé khó chịu.
- Điều chỉnh tư thế bú:
- Nếu bé hay bị nấc sau khi bú, mẹ nên thay đổi tư thế bế bé hoặc đổi tay khi cho bé bú để giảm thiểu lượng không khí bé nuốt vào dạ dày.
- Vỗ nhẹ lưng bé:
- Vỗ nhẹ lưng hoặc xoa lưng bé theo chuyển động tròn khi bé đang bú có thể giúp bé ợ hơi và giảm nấc cụt. Nếu cần, mẹ có thể cho bé nghỉ bú tạm thời để vỗ nhẹ lưng bé đến khi bé ợ hơi.
- Cho bé uống nước từ từ:
- Khi bé bị nấc, cho bé uống từng ngụm nước nhỏ từ từ. Mỗi lần cho bé uống khoảng 2-3 ml nước, lặp lại vài lần.
- Chọn núm vú phù hợp:
- Sử dụng núm vú có kích thước vừa phải để tránh việc bé nuốt nhiều không khí khi bú. Đảm bảo núm vú và các dụng cụ cho bé bú luôn sạch sẽ.
Khi nào cần đi khám bác sĩ
Nếu tình trạng nấc cụt và trớ xảy ra thường xuyên kèm theo các dấu hiệu sau, bố mẹ nên đưa bé đi khám bác sĩ:
- Bé không tăng cân hoặc giảm cân.
- Bé có dấu hiệu đau bụng hoặc khó chịu.
- Bé nôn trớ quá nhiều và có màu bất thường (vàng, xanh lá cây).
- Bé có các triệu chứng khác như sốt, tiêu chảy.
Nấc cụt và trớ là hiện tượng bình thường ở trẻ sơ sinh, nhưng bố mẹ cần lưu ý và có biện pháp xử lý phù hợp. Nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, cần đưa bé đến bác sĩ để kiểm tra và tư vấn.
Những cách phòng ngừa tình trạng trẻ sơ sinh bị nấc cụt
Nấc cụt và trớ là hiện tượng thường gặp ở trẻ sơ sinh và có thể khiến bé khó chịu, ảnh hưởng đến việc ăn uống. Để giảm thiểu và phòng tránh tình trạng này, mẹ có thể áp dụng các biện pháp sau:
- Giữ nhiệt độ phòng ổn định:
- Đảm bảo nhiệt độ phòng bé luôn ổn định và thoáng đãng, tránh để bé bị lạnh. Sử dụng khăn choàng hoặc áo ấm để bảo vệ bé khỏi gió lạnh và hạn chế mở cửa sổ khi trời lạnh.
- Sử dụng dầu gió:
- Dùng dầu gió bôi nhẹ ở vùng cổ tay, sau gáy và hai dái tai của bé để giúp bé cảm thấy thoải mái và ấm áp.
- Kiểm soát nhiệt độ nước tắm:
- Khi tắm cho bé, đảm bảo nhiệt độ nước không quá nóng hoặc quá lạnh so với nhiệt độ phòng. Sử dụng quạt sưởi hoặc máy sưởi để giữ cho phòng tắm luôn ấm áp.
- Điều tiết ăn uống:
- Không để bé quá đói trước khi cho ăn. Đặt thời gian ăn uống cố định và đảm bảo bé yên tĩnh khi ăn. Tránh cho bé vận động mạnh sau khi ăn để giảm nguy cơ nấc cụt và trớ.
- Chú ý khi cho bé bú bình:
- Khi cho bé bú bình, tránh để bé bú quá nhanh. Sau khi bé ăn xong, nâng đầu bé cao trong khoảng 10 phút để giúp bé tiêu hóa tốt hơn. Sử dụng bình sữa có van chống sặc và chống đầy hơi để giảm lượng không khí bé nuốt vào.
- Tư thế ăn/uống:
- Cho bé bú ở tư thế thẳng đứng hoặc nằm trên gối để giúp bé hít ít không khí hơn trong quá trình ăn.
Lời khuyên thêm
- Kiểm soát môi trường sống: Đảm bảo không gian xung quanh bé luôn sạch sẽ và thoáng mát, tránh những thay đổi đột ngột về nhiệt độ.
- Theo dõi sức khỏe: Theo dõi tình trạng sức khỏe của bé thường xuyên và nếu có bất kỳ dấu hiệu bất thường nào, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Kết luận
Đa số các trường hợp trẻ sơ sinh hay bị nấc và trớ thường ít gây nguy hiểm và ba mẹ không cần quá lo lắng. Tình trạng này sẽ tự giảm khi trẻ lớn lên, thường là khi bé được 12 tháng tuổi trở lên, lúc này hệ tiêu hóa của bé đã dần hoàn thiện. Hy vọng những chia sẻ từ bài viết trên sẽ giúp bố mẹ có thêm nhiều thông tin hữu ích trong việc chăm sóc bé, giúp bé phát triển toàn diện.