Trẻ bị nấm miệng phải làm sao?

1. Nấm miệng là gì?

Nấm miệng là một bệnh lý phổ biến ở trẻ dưới một tuổi, đặc biệt là ở trẻ sơ sinh. Trẻ bị nấm miệng xuất hiện những đốm trắng nhỏ, ban đầu tập trung ở đầu lưỡi và sau đó lan rộng ra khắp khoang miệng. Tình trạng này thường đi kèm với mất vị giác, dẫn đến việc trẻ bỏ ăn hoặc quấy khóc không rõ nguyên nhân.

Dấu hiệu đặc trưng của nấm miệng ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ là các mảng tròn, màu trắng xuất hiện trên lưỡi và trong khoang miệng, cùng với những cục ở lưỡi, vòm họng, mặt trong má và môi. Khi vệ sinh miệng bằng cách rơ lưỡi, các nốt đỏ sẽ xuất hiện. Ban đầu, nấm miệng không gây đau đớn, nhưng nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể lan rộng, gây nhiều cảm giác khó chịu, đặc biệt là đau khi bú. Do đó, trẻ bị nấm miệng thường hay quấy khóc do đau, bỏ bú và có thể gặp các vấn đề khác như viêm họng, viêm phổi hoặc tiêu chảy.

2. Nguyên nhân gây nấm miệng

Nấm miệng ở trẻ hình thành do sự phát triển mất kiểm soát của vi nấm Candida albicans. Thông thường, loại vi nấm này tồn tại trong cơ thể và sống hòa bình. Tuy nhiên, khi gặp các điều kiện thuận lợi, chúng sẽ phát triển quá mức và gây bệnh nấm miệng ở trẻ.

Những yếu tố nguy cơ sau đây sẽ thúc đẩy vi nấm phát triển và gây bệnh nấm miệng ở trẻ:

1. Lạm dụng kháng sinh: Trẻ dưới một tuổi phải sử dụng nhiều loại thuốc, đặc biệt là kháng sinh, dễ dẫn đến mất cân bằng hệ miễn dịch. Hậu quả là các vi sinh vật có hại, trong đó có nấm Candida albicans, phát triển và gây bệnh.
2. Khả năng đề kháng kém: Trẻ sinh non, nhẹ cân hoặc thường xuyên ốm vặt có sức đề kháng yếu do hệ miễn dịch suy giảm, dễ mắc bệnh do vi khuẩn và vi nấm. Đặc biệt, trẻ suy dinh dưỡng hoặc sử dụng Corticoid đường hít để điều trị hen phế quản cũng có nguy cơ cao nhiễm nấm miệng.
3. Nhiễm nấm từ bà mẹ: Bà mẹ bị nhiễm nấm sinh dục có nguy cơ lây bệnh cho trẻ trong quá trình sinh nở qua đường âm đạo. Trẻ cũng có thể bị nhiễm nấm miệng từ đầu ti của mẹ trong quá trình bú sữa.
4. Vệ sinh kém: Trẻ sơ sinh và dưới một tuổi có hệ miễn dịch chưa hoàn thiện nên dễ bị bệnh nếu không được chăm sóc vệ sinh đúng cách. Trẻ bú bình không được vệ sinh sạch sẽ, sử dụng ti giả hoặc ngậm nướu không vệ sinh kỹ càng cũng dễ bị nấm miệng.

Trẻ bị nấm miệng có tự khỏi không?

Nấm miệng là bệnh thường gặp ở trẻ nhũ nhi. Để trả lời thắc mắc về việc nấm miệng có nguy hiểm và tự khỏi được không, cần hiểu rõ các giai đoạn tiến triển của bệnh:

Giai đoạn nhẹ: Xuất hiện những mảng trắng trên lưỡi, khi vệ sinh để lại các nốt đỏ và có thể chảy máu. Một số trường hợp có vết nứt nhỏ ở khóe miệng, trẻ quấy khóc và bỏ bú.

Giai đoạn nặng: Vi nấm lây lan sang các cơ quan khác, gây viêm họng, khó nuốt, nôn trớ, khàn tiếng. Vi nấm phát triển quá mạnh có thể dẫn đến nhiễm trùng đường hô hấp dưới hoặc tiêu hóa, gây viêm phế quản, viêm phổi, tiêu chảy.

Nấm miệng do vi nấm gây ra không thể tự khỏi, cần điều trị bằng thuốc kháng nấm như Nystatin và diệt sạch chân nấm bám trong niêm mạc miệng. Khi phát hiện trẻ có dấu hiệu nấm miệng, phụ huynh cần đưa con đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế để khám và điều trị kịp thời.

3. Điều trị nấm ở trẻ thế nào?

Khi trẻ bị nấm miệng, điều quan trọng là phải điều trị ngay từ giai đoạn sớm để tránh tình trạng bệnh nặng hơn với những biến chứng khó lường. Vi nấm trong khoang miệng ảnh hưởng trực tiếp đến chức năng tiêu hóa của trẻ, do đó, việc điều trị cần được thực hiện càng sớm càng tốt.

Sử dụng thuốc kháng nấm

Đa phần các trường hợp nấm miệng nặng đều được bác sĩ kê đơn thuốc điều trị, thường là các loại thuốc kháng nấm như Nystatin hoặc Miconazole. Cơ thể trẻ nhỏ còn non yếu, nên việc sử dụng thuốc phải tuân thủ nghiêm ngặt theo hướng dẫn của bác sĩ, đặc biệt về đường dùng và liều dùng. Cha mẹ cần phối hợp thực hiện đúng cách chấm thuốc vào miệng để làm sạch các mảng bám vi nấm.

Lưu ý: Thuốc kháng nấm chỉ nên được sử dụng trong thời gian nhất định để tránh tình trạng mất cân bằng hệ miễn dịch.

Cách chăm sóc trẻ bị nấm miệng

1. Rơ lưỡi đúng cách: Sử dụng gạc rơ lưỡi loại mềm, không mủn, không lưu lại sợi bông trong miệng trẻ. Rửa tay sạch sẽ trước khi rơ lưỡi cho con. Gạc nên được tẩm nước muối sinh lý hoặc dung dịch NaHCO3 để diệt khuẩn trước khi chấm thuốc kháng nấm.
2. Không tự ý dùng thuốc: Không tự ý sử dụng thuốc kháng nấm khi trẻ chưa được thăm khám bởi bác sĩ chuyên khoa.
3. Tránh lây nhiễm: Không hôn con trong thời gian nhiễm nấm để tránh lây nấm từ miệng bé.
4. Tránh cạo vảy trắng: Tuyệt đối không cạo các vảy trắng trên lưỡi để tránh gây chảy máu.

Biện pháp dự phòng tái phát nấm miệng ở trẻ

1. Rơ lưỡi thường xuyên: Rơ lưỡi cho con thường xuyên để khoang miệng luôn sạch sẽ và vi nấm không có nơi trú ẩn. Vệ sinh răng miệng và lưỡi sau mỗi bữa ăn.
2. Kết hợp điều trị cho mẹ: Với trẻ dưới 1 tuổi còn đang bú mẹ, quá trình điều trị nấm miệng phải kết hợp điều trị cho cả người mẹ để hạn chế lây nhiễm chéo và tái phát bệnh.
3. Tăng cường sức đề kháng: Trẻ nhỏ nên được ưu tiên bú mẹ thay vì uống sữa công thức để tăng cường sức đề kháng.
4. Hạn chế sử dụng thuốc tùy tiện: Tuyệt đối không cho con sử dụng tùy tiện các loại thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ, đặc biệt là thuốc kháng sinh.

Nấm miệng ở trẻ là căn bệnh phổ biến và tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho sức khỏe của bé. Phụ huynh cần đặc biệt lưu ý theo dõi sức khỏe của con và nhanh chóng đưa trẻ đến bệnh viện khi phát hiện bất cứ dấu hiệu bất thường nào để có hướng điều trị kịp thời và hiệu quả nhất.