- Những biểu hiện khi trẻ bị táo bón
Đau rát khi đi vệ sinh
Khi trẻ bị táo bón, phân trở nên cứng, khiến hậu môn của trẻ bị rách gây đau và chảy máu. Điều này có thể làm trẻ sợ đau, dẫn đến việc cố nhịn đi vệ sinh, từ đó làm tình trạng táo bón trở nên nghiêm trọng hơn.
Són phân không kiểm soát
Táo bón có thể gây ra tình trạng dịch ruột ứ lại quanh khối phân cứng gây tắc nghẽn. Khi dịch ứ nhiều, trẻ có thể xuất hiện triệu chứng són phân lỏng. Điều này khiến trẻ bị táo bón nhiều hơn và phân thường rất cứng.
Đau bụng quanh rốn
Trẻ bị táo bón thường gặp đau bụng quanh rốn, và tình trạng này có thể tái đi tái lại nhiều lần, gây khó chịu và ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày của trẻ.
Các vấn đề liên quan khác
Nếu táo bón kéo dài và trở nên nặng, trẻ có thể gặp các vấn đề như:
- Khó khăn khi đi tiểu, tiểu lắt nhắt hoặc đái dầm
- Mệt mỏi, buồn nôn
- Biếng ăn, chậm tăng cân hoặc suy dinh dưỡng
2. Những nguyên nhân có thể gây táo bón
Nhịn đi vệ sinh
Trẻ nhỏ thường có thói quen nhịn đi vệ sinh, việc này làm phân trở nên khô và cứng, gây đau và rát khi đi đại tiện.
Chuyển từ sữa mẹ hoặc sữa bột sang thức ăn đặc
Khi trẻ chuyển từ việc bú sữa mẹ sang ăn thức ăn đặc một cách đột ngột, cơ thể chưa kịp thích nghi cũng dễ dẫn đến táo bón.
Thiếu chất xơ
Thiếu hụt chất xơ trong chế độ ăn uống là một nguyên nhân phổ biến. Các thực phẩm giàu chất xơ như rau củ, trái cây giúp kích thích nhu động ruột và tạo ra các cử động ruột đều đặn.
Môi trường căng thẳng
Trẻ sống trong môi trường gia đình căng thẳng thường có nguy cơ táo bón cao hơn do ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe tổng quát.
Sử dụng một số loại thuốc
Một số loại thuốc như thuốc tiêu chảy, thuốc ho chứa codein, thuốc chống động kinh có thể gây táo bón.
Một số bệnh lý
Các bệnh lý như nhược giáp, bệnh Hirschsprung, hội chứng Down, tiểu đường, rối loạn điện giải, ngộ độc chì mạn tính, chậm phát triển, bại liệt, và các bệnh lý về cột sống cũng là nguyên nhân làm gia tăng tình trạng táo bón ở trẻ.
3. Cách xử lí trẻ bị táo bón cho ba mẹ
Chế độ ăn uống cho trẻ bị táo bón
Đối với trẻ đang bú mẹ:
- Đảm bảo trẻ bú đủ lượng sữa mẹ cần thiết.
- Điều chỉnh chế độ ăn của mẹ, hạn chế thực phẩm cay nóng và các chất kích thích.
- Mẹ nên bổ sung nhiều rau củ quả và uống đủ nước để giúp tăng cường chất xơ trong sữa mẹ.
Đối với trẻ ăn sữa công thức:
- Pha sữa đúng hướng dẫn và chọn loại sữa phù hợp.
- Đảm bảo rằng trẻ uống đủ nước hàng ngày.
Bổ sung chất xơ:
- Bổ sung các loại rau xanh và hoa quả chín như rau khoai lang, mồng tơi, củ khoai lang vào khẩu phần ăn hàng ngày của trẻ.
- Tránh cho trẻ ăn ổi, hồng xiêm, đồ uống có ga, cà phê và hạn chế bánh kẹo ngọt.
- Nếu trẻ không thích ăn rau quả, phụ huynh có thể cho trẻ uống sinh tố từ rau củ quả.
Sử dụng thuốc nhuận tràng:
- Bác sĩ có thể chỉ định sử dụng thuốc nhuận tràng trong trường hợp cần thiết.
Cách chăm sóc trẻ bị táo bón
Xoa bụng:
- Xoa bụng trẻ theo chiều kim đồng hồ, từ phải sang trái, mỗi ngày từ 3 đến 4 lần vào khoảng cách giữa hai bữa ăn.
Bài tập đạp xe đạp:
- Giữ lấy 2 đầu gối của trẻ và nhẹ nhàng gấp chân phải từ từ về phía vai phải, sau đó duỗi thẳng chân và gấp chân trái về phía vai trái tương tự.
Vận động:
- Khuyến khích trẻ chạy nhảy, nô đùa, tập thể dục thể thao thường xuyên để tăng cường vận động các cơ bụng và hậu môn.
Thói quen đi vệ sinh:
- Tạo thói quen cho trẻ đi vệ sinh vào giờ cố định, thường là sau bữa ăn.
Nứt kẽ hậu môn:
- Rửa sạch hậu môn cho trẻ nếu bị nứt kẽ.
- Sử dụng thuốc theo chỉ định của bác sĩ nếu cần.
Phòng ngừa táo bón ở trẻ
Theo dõi việc đi vệ sinh:
- Luôn quan sát và theo dõi thói quen đi vệ sinh hàng ngày của trẻ.
Khuyến khích trẻ:
- Khuyên trẻ không nhịn đi ngoài.
- Tạo chế độ ăn giàu rau xanh và khuyến khích trẻ uống nhiều nước.
Hoạt động thể chất:
- Khuyến khích trẻ tham gia các hoạt động thể chất ngoài trời, tránh ngồi quá lâu.
Phòng ngừa và điều trị táo bón kịp thời giúp trẻ duy trì sức khỏe tiêu hóa tốt, tránh các biến chứng và đảm bảo sự phát triển toàn diện.